Hiphop domineert de hitparades van nu. Vandaag 25 jaar geleden begon de victorie voor het genre met een nummer 1 voor 'Rapper's delight' van the Sugarhill Gang. Voor al die luisteraars die niet wisten wat hen overkwam, legden de jongens van the Sugarhill Gang het aan het begin van Rapper's delight even uit: Now what you hear is not a test / I'm rappin' tot the beat. De rapcultuur bestond al enige tijd, maar was tot dan toe vooral een ondergronds fenomeen, populair in de wat mindere buurten van New York.

25 jaar geleden op 2 februari 1980 bereikte de plaat de nummer-1-plek in de Top 40. Nederland liep daarmee voorop. Nog nooit eerder behaalde een rapnummer een nummer-1-notering in welk land dan ook. Op de maxi-single putten Wonder Mike, Master Gee en Big Bank Hank zich maar liefst zestien minuten lang uit in vrolijke opschepperij. In nog één opzicht is Rapper's delight een typische hiphopplaat. De makers speelden schaamteloos leentjebuur bij een ander. De instrumentale ondergrond was die van Good times van Chic. Toen die groep dreigde met rechtszaken, kreeg ze alsnog hun geld.

Voor Ferry Maat, destijds presentator en samensteller van de razend populaire Soulshow bij de TROS, was Rapper's delight niet de eerste rapplaat die hij in handen kreeg. ,,Ik kreeg alle import uit Amerika en daar zaten al een paar jaar eerder hiphopplaten bij. ,,Rapper's delight was wel het eerste rapnummer dat massaal aansloeg. Als ik het in discotheken draaide, zag ik ook dat mensen grote delen van het nummer uit het hoofd mee konden doen. Dat had ik bij gewone disco nog nooit gezien.''

Mart van de Stadt, in 1980 maker van het NCRV's Disco Express, herinnert zich dat hij Rapper's delight destijds ,,een te gekke plaat'' vond. Dat hij zo afweek van de andere, viel me -eerlijk gezegd- niet eens zo op. Ik ging voor leuke liedjes. Achtergronden interesseerden me niet.''

De nummer 1-stek voor de Sugarhill Gang betekende niet de definitieve doorbraak voor de hiphop. Zeker in de eerste jaren werd het genre met veel dédain bekeken. Muziek Express schreef eind 1980 nog dat 'de popwereld geteisterd werd door het gedegenereerde verschijnsel van de disco, dat een dieptepunt vond in het rappen'. Een enkele hiphopartiest lukte het om ook buiten het selecte wereldje van liefhebbers een hit te scoren: tegelijkertijd met the Sugarhill Gang was het Joe Bataan met Rap-O Clap-O, later Kurtis Blow met the Breaks en Grandmaster Flash & the Furious Five met The Message, een van de eerste platen waarop het gepoch over eigen kunnen verruild was voor maatschappijkritiek. Later herhaalde diezelfde groep het kunstje nogmaals met White Lines over de verlokkingen en de ellendige gevolgen van het gebruik van harddrugs.

De definitieve crossover met de popwereld kwam pas tot stand in de tweede helft van de jaren tachtig na de megasuccessen van Run DMC met Aerosmith (Walk this way), de blanke rap van the Beastie Boys (Fight for your right) en LL Cool J met I need love, de eerste grote rap-ballad.

In de top 10 van de Amerikaanse Billboard Hot 100 zijn tegenwoordig doorgaans negen van de tien nummers hiphopplaten. Eminem, 50 Cent, Nelly, Snoop Dogg, Missy Elliott, ze zijn niet uit de hoogste regionen weg te slaan. In de Nederlandse hitparade gaat het regelmatig om de helft van de topnoteringen. De invloed van rap reikt veel verder. Invloeden duiken op bij de braafste artiesten. Waar de hiphoppers hun samples weghaalden bij de popartiesten, lenen de popartiesten anno 2005 graag de ritmes bij de hiphoppers. Zelfs "Als je iets kan doen", de benefietsingle voor Azië en op dit moment nummer 1 in Nederland, is niet compleet zonder hiphopgedeelte.

Mede door het frequent voorkomen van geweldadige en seksistische teksten en de van clichés vergeven videoclips is rap controversieel gebleven. Veel van de sceptici van het eerste uur bekeerden zich desondanks tot het genre. Anderen hielden hun afstand.

Mart van de Stadt - tegenwoordig makelaar van beroep - kan nog altijd hiphop waarderen waarin hij "iets van een melodie" kan herkennen. Zijn verzamelwoede gaat zo ver dat hij onlangs een nieuw huis heeft moeten bouwen om al zijn zwarte muziek te kunnen bergen.

Er zijn ook aanvankelijke enthousiastelingen die zich inmiddels hebben afgekeerd van het genre. Ferry Maat opende het tweede uur van zijn Soulshow op donderdagavond jarenlang met een rapplaat. Maar hij gruwt van de huidige hiphop. Maat draait die ook niet in zijn tegenwoordige Soulshow op Radio Veronica (zaterdag tussen 18.00 en 20.00 uur). "Het is een maniertje geworden. Het draait volledig om stereotypen. Bitches en Gangstas. De manier ook waarop via samples gebruik wordt gemaakt van bestaande nummers is zó armoedig. Vroeger gebeurde dat ook wel, maar op een veel creatievere manier. En dat zo'n jongen als Ali B. dan ook nog een Zilveren Harp krijgt. Dat is een muziekprijs. Wat heeft die jongen met muziek te maken? Als ik ook zo'n prijs toegekend zou krijgen, zou dit een reden zijn om hen te weigeren."

Luisteraars pruimen het ook niet, beweert Maat. "Die keren dat ik in het verleden wel eens een eigentijdse hiphop draaide, kreeg ik veel negatieve reacties."

Bron: Limburgs Dagblad